zaterdag 6 augustus 2022

geschreven door Ine van den Broek-van Hilst

TEKENWERK VAN BERT
Bert had, zoals beloofd, zijn tekenwerk meegenomen: 3 boeken vol prachtige tekeningen van planten, bloemen en vogels. Zowel in kleur, als in zwart-wit. Hij brengt uren door in de hortus om planten en bloemen in alle details te schetsen met schitterende resultaten. Her en der plakt hij er ook takjes, blaadjes en bloemetjes bij, kenmerkende karakteristieken voor de desbetreffende plant of bloem.
Hoe fantastisch om een witte zwaan, witte kuikens en allerlei witte details op een wit tekenblad weer te kunnen geven. Zo knap.
Er is zoveel te zien en te lezen in deze boeken dat we de hele dag alleen met het bekijken en bewonderen van zijn werk bezig zouden kunnen zijn. Bert vindt het goed dat we enkele tekeningen fotograferen en zo een impressie weer kunnen geven van dit fantastische tekenwerk.
Daar moet een uitgever voor te vinden zijn, is onze mening!
 
 

 
 
 


DORFNER BINDING
Maanden geleden zijn we gestart met het Dorfner project. Alleen Eline, Corrie en ik hebben de binding kunnen verwezenlijken, ook al liepen we tegen problemen van onduidelijkheden op.
Maar met eigen inzicht en inbreng zijn we tot een goed resultaat gekomen.
Eline naaide op twee verschillende kleuren leren bandjes, rondde en kneepte het boekblok en vulde daarna de rug op tussen de bandjes met strookjes leer, die tot op het boekblok verwerkt werden. De platten maakte zij niet van mdf, maar van twee op elkaar gelijmde stukken 2 mm bord, met een toplaag van ruggenbord.
 
Vervolgens sneed zij inkepingen voor de naaibandjes langs de rug van het plat en schuurde zij rondom de randen van de platten.
Met sierpapier van Lenneke Saraber bekleedde zij de platten, omdat ze dat papier het mooiste bij de leren rug en naaibandjes vond passen.
Het is een fraai geheel geworden, alhoewel Eline zelf de band niet bij de inhoud vindt passen, maar dat is wel te verdedigen: de blokken op het papier geven de diverse onderwerpen aan die Laurent Peeters beschrijft in dit Handboek voor den Boekbinder, het boek dat Eline voor deze Dorfner binding gebruikte!
   
Dorfner binding van Eline.
De afwerking aan de binnenkant van het boek heeft Eline aangepast door geen gebruik te maken van het beschreven Dainel of Silsuede schutblad, evenmin van het tegengeplakte fineer op de binnenkant van het plat. Ze zag als nadeel voor deze werkwijze dat je tegen de onderkant van de bandjes aankijkt en tegen een stukje kneep. Daarom heeft ze een doorgeplakt schutblad toegepast, dat dus van boekblok tot op de binnenkant van het plat doorloopt.
Ook heeft ze i.t.t. de beschrijving kapitaalbandjes aangebracht en daar overheen wel het beschreven kapje gevormd. Al met al een fraaie afwerking geworden. Klasse!


Dorfner binding van Corrie
 Corrie is aan de laatste fase bezig: het bevestigen van de mdf-platten op het boekblok. Maar ze wil eerst weten hoe wij denken dat ze haar probleem op kan lossen: ze heeft door het knepen vouwlijnen in de eerste en laatste katernbladen van het boekblok gekregen. We denken dat ze door licht bevochtigen van de vouwen en vervolgens strijken met een warm ijzer, de vouwen eruit krijgt.
En dat na het verlijmen van katernblad en schutblad en afpersen met zinken plaatje ertussen het probleem verholpen moet zijn.
Omdat het fineer te klein was voor de maat van haar mdf-platten, heeft ze een mozaïekpatroon ontworpen en zo het fineer op de mdf-platten gelijmd.
Omdat de witte achterkanten en de randjes van de leren bandjes te zien zijn, adviseren we haar ook deze kanten eerst te kleuren.
Ook Corrie heeft kapitaalbandjes op kop en staart aangebracht, maar ze liet de kapjes achterwege.


Ik heb twee exemplaren gemaakt, één helemaal volgens de beschrijving en één aangepast.
Voor beide boeken gebruikte ik mdf voor de platten en bekleedde die op het ene boek met fineer en op het andere met een soort fluweelachtig papier.
Als fineer gebruikten zowel Corrie als ik Wooden Paper, (dun gesneden hout), bestemd om vlees, vis, gevogelte of groenten in de eerst geweekte velletjes te wikkelen en vervolgens op de barbecue of onder de grill te garen. De etherische oliën in het hout zorgen voor een unieke smaak en door het wikkelen in de geweekte vellen blijven de etenswaren sappig.

 
Maar ook voor ons doel, het bekleden van de mdf-platten, bleken deze dunne houtvelletjes prima bruikbaar en met pva te verlijmen. Op de smalle platranden lijmden we de dunne randjes met bisonkit.
Het rugdeel bekleedde ik met rood leer en de witte bandrandjes kleurde ik met een rode stift. 
 
Bij het eerst gemaakte boek lijmde ik een doublure van dun leer tegen de binnenkant van het plat i.p.v. fineer. Dat leer scande ik om er de schutbladen van te printen.
Op het plat bracht ik een dunne golvende strook rood leer aan over de uiteinden van de naaibandjes, zeewater symboliserend waar de visjes in zwemmen, die ik met een pons uit leer drukte.
 

Dorfner binding van mij.
Op het tweede boek lijmde ik een doorgeplakt schutblad vanaf het boekblok tot op de binnenkant van het plat. De bloemetjes op de platten ponste ik uit het fluweelachtige papier en bedekte er de uiteinden van de naaibandjes mee.
  
Tweede Dorfner binding van mij.


ORIZOMEGAMI

Het samen bezig zijn vorige maand met de orizomegami-techniek heeft Coby, Fem en Jopie geïnspireerd om er thuis mee door te gaan. Fem werkte met met colar inkt van de Action. Eerst leken de resultaten erg donker, maar na droging waren de kleuren mooier.
Daarna vouwde zij een vierkant en een driehoek, maakte deze kletsnat en drupte op de hoeken met een pipet met marbling verf.
   
Orizomegami's van Fem.
   
Om de resultaten overzichtelijk en fraai te bundelen, naaide zij een boekblok waarin ze al haar ontwerpen plakte. Een omslag van pulppapier van de Middelste Molen lijmde zij op het eerste en laatste blad van het boekblok. Het geheel is 32 cm hoog en breed en is 1,5 cm dik.


Orizomegami-resultaten-boek van Fem.

Coby maakte een paar papieren met water color inkt.



Orizomegami's van Coby.

En daarna op Ikea-papier met dezelfde vouw en dezelfde kleuren. Het papier van het rechter resultaat maakte ze eerst nat, op het linker resultaat drupte ze de inkt zo op het papier!! Wat een verschil.


Orizomegami's van Coby.

Jopie had nog enkele bundeltjes gevouwen papier liggen en verfde nu alleen de randen ervan.
 
Orizomegami's van Jopie.
 
Jopie is nog steeds enthousiast bezig om de diverse vouwtechnieken verder uit te diepen, maar dat niet alleen. Ze ontwierp ook twee bijzondere bindwijzen voor een resultatenboek.
Voor het ene boek gebruikte ze Zaansch Bord voor het omslag, voor het andere boek papier uit een Action-blok. In beide omslagen verwerkte ze harmonicastroken waar ze de orizomegami-papieren op kon plakken. Het bijzondere van het Zaansch Bord boekje is dat de papieren helemaal uitgevouwen kunnen worden om te bekijken. Heel inventief bedacht.
 
 
Orizomegami's uitgeklapt in het Zaansch Bord boekje van Jopie.
Jopies tweede orizomegami-resultaten-boek is met een harmonica gebonden in een band van Action karton. Het boek valt mooi open en de Japanse papieren, waarop Jopie de orizomegami's gemaakt heeft, zijn perfect om te slaan om stuk voor stuk te bekijken.
Op ieder blad heeft Jopie achterop een sticker geplakt met de gegevens over de werkwijze van die betreffende orizomegami-techniek. Zo is het een schitterend naslagwerk.

Bekijken van het orizomegami-boek van Jopie.


PIANO HINGE ACCORDION
Het Piano Hinge Accordion boek dat Hedi Kyle beschrijft in The ART of the FOLD op bladzijdes 145 t/m 147 hebben Jopie en ik op een vrijdagmiddag gemaakt. Een leuk resultaat dat allerlei mogelijkheden biedt voor het verwerken van bijvoorbeeld verjaarswensen met foto’s of geld of het bewaren en koesteren van enkele herinneringen.
Maar wat een gedoe met dubbelzijdig plakband. Het boekje bestaat uit een harmonicastrook, waarin aan de uiteinden een scharnier gevormd wordt, uit dubbel gevouwen papierstroken waaruit een venster gesneden wordt, uit dubbelgevouwen plastic vellen en 2 dubbelgevouwen omslagen als band.
De harmonica wordt via het scharnier met een stokje gesloten.
Volgens Hedi’s beschrijving stop je een foto of afbeelding tussen het plastic en plak je met dubbelzijdig plakband de drie zijden op elkaar, om daarna dit geheel gesealde dubbele plastic weer met dubbelzijdig plakband op een binnenbovenkant van het dubbelgevouwen blad te plakken.
De open zijkanten van het dubbele blad worden in de harmonica aan weerszijden van de bergvouwen geplakt. Wij hebben echter een verandering aangebracht in het aanbrengen van het plastic venster.
Het leek ons leuker om het plastic venster open te houden, zodat je foto’s, plaatjes of wat dan ook kunt verwisselen. Dus lieten wij de plastic vellen aan de bovenkant open en plakten we de bovenkanten aan weerszijden tegen de bovenranden van de papieren vensters.
 
Piano Hinge Accordion


SPRINGRUG

Toen ik het gastenboek voor Het Buitenhuis in Wijde Wormer aan het maken was, dat ik als springrug wilde realiseren, liep ik tegen problemen op bij het maken van de rug.
Jopie ontdekte toen dat DAS (Darryn A.Schneider) uit Australië deze binding in drie video’s uitgebreid behandelt en veel eenvoudiger te werk gaat dan wij ooit deden. Ik ben me daarom verder gaan verdiepen in de werkwijze van DAS en ontdekte daarbij dat hij dezelfde werkwijze volgt die ooit door Peter Verheyen in Philobiblon beschreven is, maar die ik indertijd niet helemaal snapte!
https://www.philobiblon.com/springback-eng/index.html
Alleen bij het maken van de kettingsteken wijkt DAS af van Peters beschrijving. Daar volgt hij weer de aanrader van Vaughan, Mason en Daniel Ibbott om de kettingsteek te versterken d.m.v. een ‘wishbone’, een vorkbeen: een samenknoping van 4 draden aan kop en staart en daarna nog eens dubbelgevouwen geknoopt op de vouw. Tussen de ‘benen’ wordt bij de kettingsteken doorgenaaid. Het levert inderdaad een stevig naaisel op.
DAS geeft onderstaande conclusie in zijn video, links het schema van Mason en rechts zijn naaiwerk.
 
Kettingsteek naaien met een 'whisbone'.

De schutbladkaternen worden ook veel sneller en eenvoudiger in elkaar gezet dan wij deden.
Witte vellen worden met de vouwen op 1mm tegen elkaar gelegd. Daaroverheen komt een reep boekbinderslinnen geplakt en aan de andere kant een reep shirting als versteviging.
Vanaf het boekbinderslinnen naar de voorkant van het witte vel komt het sierpapier en klaar is het katern voor afpersen en meenaaien op het boekblok.


Op het boekblok wordt op het buitenste blad van het schutbladkatern langs de rug een verstevigingstrook van manilla of i.d. gelijmd. Daarop worden de naaibandjes gelijmd en dat geheel wordt afgeplakt met de rest van het witte blad, door het in twee etappes terug te vouwen naar de rug.
Het ronde ruggenbord van slechts 1 laag wordt na droging in de juiste C-vorm gebogen en in de ronding beplakt met een stuk katoen met uitstekende vleugels, waarmee het ruggenbord op het boekblok vastgezet wordt
 
Het ruggenbord met de katoenen inleg.

De verstevigingsstrook wordt aan kop en staart naar de rug toe ingesneden.
De platten bestaan uit een dun en dikker bord die als splitbord verlijmd worden, dus met een open strook van ongeveer 2/3 deel van de breedte van het plat langs de rugkant, waar het middendeel van de verstevigingsstrook ingeschoven en verlijmd wordt. De platten komen op een kneepruimte vanaf de rug, die gelijk is aan ongeveer twee keer de dikte van het plat.
Deze methode vond ik prima toe te passen en wilde jullie er daarom op attent maken.
Rest me nog de platten te bevestigen en het boek te bekleden.

Niet alleen de springrug behandelt DAS zeer duidelijk en uitgebreid, maar ook andere onderwerpen.
De moeite waard van het bekijken.
https://dasbookbinding.com/2019/12/14/youtube-channel


LINOSNIJDEN

Omdat het in de kas van Het Buitenhuis in Wijde Wormer, waar we onze bijeenkomsten kunnen houden, te heet werd, mochten we een werkplek creëren in het in aanbouw zijnde appartement tegenover de kas. Dus werd het sjouwen met tafels en stoelen en konden Jopie en Bert in de koelte aan het werk.

 

Eline, Corrie en ik trotseerden de hitte en gingen verder in de kas.


Werken in de kas.

 
Eline ging eerst aan de gang op een groot stuk gum van de Hema om de techniek te oefenen.
Het gum was zo zacht als boter en het gutsje sneed er met gemak doorheen.
Corrie bracht haar tekening via calqueerpapier over op linoleum en daarna werd er ijverig gestoken met de diverse lino-gutsjes om de afbeelding vrij in de ruimte te krijgen.

Ik had thuis voorbereidingen getroffen om een geometrisch ontwerp in 4 kleurgangen te drukken.
Met kleurpotloden gaf ik op het ontwerp aan in welke kleuren ik achtereenvolgens wilde afdrukken.
Met calqueerpapier bracht ik op 4 soft-cut-plaatjes de verschillende etappen aan en gutste de ruimte om de figuren weg, zodat ik direct met het drukken zou kunnen beginnen.

               ontwerp                                               soft cut plaatjes                                                       misdruk
Maar het was zo heet in de kas dat de verf tijdens het uitrollen op de plaat al droogde en ook de verf op het lino-plaatje was in een mum van een tijd te droog om een goede afdruk te geven.
Al gauw besloot ik linopers en verf te verhuizen naar het appartementje waar Bert en Jopie aan het werk waren. Daar kon de blockprintverf van Talens goed uitgerold worden, maar de afdrukken waren maar matig, gewoon slecht en rijp voor de prullenbak.

Ook had ik nog een bloem gegutst en die wilde ik met Linol Linoprintverf afdrukken. Groot was de teleurstelling toen bleek dat de verf niet uit deze tubes te drukken was en gewoon opgedroogd bleek te zijn. En dat nog wel met verf van een goed merk: College.
Gelukkig had ik nog blockprintverf en daarmee kon ik de bloem wel afdrukken.
 
De volgende dag heb ik de Linol tube in kokend water van de Quooker een paar uur laten liggen en dat had goed resultaat: de verf kon eruit geknepen worden, uitgerold, en perfect dekken.
Al gauw komen Eline en Corrie ook naar de koelte van het appartement om daar afdrukken van hun gegutste ontwerp te maken.
Door met haar hand goed over het papier en onderliggende gegutste patroom te wrijven, ontstaat de eerste afdruk. Dan rolt Eline het gegutste patroom opnieuw met verf om een tweede afdruk rte realiseren. En zo herhaalt ze deze handelingen tot het hele vel bedrukt is.

Lino-afdruk ontwerp van Eline.
Bert had de pech dat zijn linoleum onder zijn handen wegbrokkelde en kon daarom helaas niet tot resultaten komen. Jopie gutste stempels van stukken soft cut, om die ook bij andere technieken te kunnen gebruiken, bijvoorbeeld bij het gelliprinten. Haar bloemencollage is het resultaat van vandaag.

Resultaat van Jopie.
Corrie gutste in de kas haar wortel en is nu in de koelte benieuwd naar het afdrukresultaat. Nadat ze de wortel ingerold heeft met verf, legt ze er papier overheen en rolt met een schone roller over het papier om een goede druk uit te oefenen en het gewenste resultaat te bereiken.
Ze is redelijk tevreden met de worteltjes.
 
De warmte van deze dag weerhoudt ons ervan nog meer te gutsen en af te drukken. We zijn allemaal een beetje gaar en besluiten om maar op te gaan ruimen. We hebben ‘geproefd’ aan deze techniek en kunnen thuis verder gaan. We weten nu waar we op moeten letten en welke delen echt weggegutst moeten worden. Ook de kwaliteit van de verf is belangrijk en het goed uitrollen ervan in een koele ruimte, zowel op de plaat als op de lino, evenals natuurlijk de uit te oefenen druk.